Maar liefst elf jeugdspelers maakten afgelopen seizoen hun debuut in de hoofdmacht van SC Cambuur. Het gevolg van een excellerende jeugdopleiding? Of was er iets anders aan de hand?
Marcel Schaapman, Tyrique Mercera, Matthias Nartey en Wiebe Kooistra. Zomaar een paar namen van jeugdige spelers die afgelopen seizoen voor het eerst in hun prille carrière minuten mochten maken in de hoofdmacht van Cambuur. Uiteraard een beloning voor individuele prestaties, tegelijkertijd ook een opvallende trend. Bij de meeste betaald voetbalclubs stoot jaarlijks doorgaans maximaal een handvol talenten door naar het eerste. Een totaal van elf is uitzonderlijk. De verklaring? Die blijkt meerledig.
„Het is in eerste instantie een gevolg van de manier waarop we de jeugdopleiding de afgelopen jaren hebben doorontwikkeld”, zegt Fedrik Houtstra (32). Sinds twee jaar is de Leeuwarder, die deze week zijn contract nog met vijf jaar verlengde, hoofd jeugdopleiding bij Cambuur. Voorheen was er op dat gebied een samenwerking met FC Groningen, maar nadat die in 2016 stopte, bouwde Houtstra samen met een aantal anderen de jeugdopleiding van de eerstedivisionist helemaal opnieuw op.
‘We kunnen letterlijk meer doen’
„Inmiddels hebben we een organisatie met achttien medewerkers. Van fysio’s tot performance trainers en studiebegeleiders. Het zijn weliswaar niet allemaal fulltimers, maar ik wil aangeven dat de middelen en mogelijkheden dus zijn toegenomen. We kunnen letterlijk meer doen. Bijvoorbeeld een grotere diversiteit aan trainingen verzorgen, spelers ontwikkelen door middel van speciale workshops, al vanaf de pubertijd data vastleggen en analyseren, en ook met beelden kunnen we nu veel meer doen.”
Houtstra neemt de niveaus waarop de teams in de jeugdopleiding dit seizoen hun kunsten vertonen als voorbeeld om aan te tonen dat de gedane arbeid zijn vruchten heeft afgeworpen. „Omdat we alles van de grond moesten opbouwen, stapten onze teams in op lage niveaus. Vervolgens zijn we ze gaan vullen met talenten van amateurclubs. Van hen kon je de eerste jaren niet verwachten dat ze direct de stap zouden maken, maar na de coronajaren is het écht gaan lopen. We doen inmiddels bovenin mee.”
Desondanks kan ook Houtstra niet ontkennen dat het aantal debutanten afgelopen seizoen wel érg hoog was. „Het was een beetje uit verhouding”, zegt hij. „Normaal gesproken laat je talentvolle jongens meetrainen met het eerste, hoop je dat ze regelmatig mogen invallen, vervolgens een basisplaats veroveren en dan na een aantal jaar de stap maken naar een grotere club. Dit seizoen stapte een wel heel grote groep in één keer bij die eerste stap van het stappenplan in.”
Wat dat zegt? „Iets, maar nog niet alles”, vervolgt Houtstra. „Het zegt bijvoorbeeld iets over het niveau waar we met de jeugdopleiding naartoe zijn gegroeid. Maar uiteindelijk heb je liever vier basisspelers dan elf debutanten. De kanttekening is ook dat een aantal jongens slechts één keer is ingevallen. Die jongens hebben dus een substantieel andere bijdrage geleverd dan sommige anderen. En we moeten eerlijk zijn: de stap vanuit de jeugd naar de eerste divisie is makkelijker dan die naar de eredivisie.”
‘Een mix van kwaliteit en ruimte’
Naast het doorontwikkelen van de jeugdopleiding, waardoor ze er bij de Leeuwarder club in de loop der jaren steeds beter in slaagden om talenten tot wasdom te laten komen, speelt - hoe je het ook wendt of keert - nog iets anders een rol in het hoge aantal debutanten: de prestaties van het eerste elftal. Die waren afgelopen seizoen zowel onder Sjors Ultee als zijn opvolger Henk de Jong ronduit ondermaats. Met een dertiende plaats, het mislopen van de play-offs en veel chagrijn als gevolg.
„Laat ik vooropstellen dat als het speelniveau van het eerste elftal op eredivisieniveau had gelegen, dan was de groep debutanten waarschijnlijk kleiner gebleven”, zegt Houtstra. „Tegelijkertijd hebben veel van die jongens uit de Onder-21 op trainingen en in wedstrijden een behoorlijk niveau gehaald, waardoor ze niet al te veel onderdeden voor elkaar en voor sommige spelers van het eerste. Maar dat er uiteindelijk elf hun debuut hebben gemaakt, zegt iets over de krapte in de selectie van het eerste.”
Houtstra memoreert aan het vertrek van Silvester van der Water en Youns El Hilali en de blessures van onder anderen Gabi Caschili, Marcel Schaapman, Vito Wormgoor en Michael Breij. Die laatste vier hadden anders aanzienlijk meer gespeeld. „Dat pakte bijvoorbeeld erg goed uit voor Matthias Nartey, die daardoor een basisplaats veroverde. Mede daardoor, want die jongen beschikt over kwaliteiten. Het is wat dat betreft altijd een mix van beide: je moet kwaliteit hebben en er moet ruimte ontstaan.”
‘Dat is ons ook wat waard’
Een deel van de elf debutanten zal geen vaste waarde van het eerste worden. Dat geldt in ieder geval voor Chima Anyasi, Tom van der Werff, Myles Veldman en Tyrick Bodak. Zij moeten deze zomer op zoek naar een nieuwe club, omdat ze enerzijds te oud zijn om nog voor de Onder-21 uit te komen en anderzijds, ondanks hun debuut, de kwaliteiten ontberen om bij de eerste selectie aan te sluiten. Een groot deel van de overige debutanten mag in de voorbereiding zijn plekje proberen af te dwingen.
Voor degenen die de club nu al moeten verlaten of later nog op de nominatie voor vertrek komen te staan, heeft Houtstra een positieve boodschap. „Omdat het niveau van de opleiding zo is gegroeid en dat van de spelers dus ook, zijn de jongens die het niet redden vaak een directe versterking voor diverse andere clubs in de regio. Indirect dragen we zo ons steentje bij aan het Friese voetbal. En wie weet belanden ze zo via een omweg alsnog in het profvoetbal. Dat is ons ook heel wat waard.”
'Dat vind ik best bijzonder'
Zaterdagmiddag om 15.00 uur staat voor de Onder-21 van SC Cambuur de laatste wedstrijd van de competitie op het programma, op bezoek bij koploper Feyenoord. Wint de ploeg, en laat concurrent FC Groningen tegen de leeftijdsgenoten van Go Ahead Eagles na om de volle buit te pakken, dan stijgt Cambuur naar plek twee. Een ongekende prestatie.
„Dat zou geweldig zijn”, zegt trainer Rik Reinsma, volgend seizoen assistent van Henk de Jong bij het eerste van Cambuur. „We gaan er dan ook volle bak voor. Lukt het niet, dan is het nog steeds een mooi seizoen geweest. Neem alleen al de spelers die dit seizoen hun debuut in het eerste hebben mogen maken en het kapitaal dat zij vertegenwoordigen.”
Behalve de geblesseerden Myles Veldman en Marcel Schaapman, maken veel van die spelers ook tegen Feyenoord hun opwachting. Een tegenstander die volgens Reinsma de favoriet is, met talentvolle spelers als Antoni Milambo en Mikki van Sas . Niet voor niets kan de ploeg uit Rotterdam het kampioenschap inmiddels niet meer ontgaan.
„Aan het begin van het seizoen speelden we met Cambuur puur nog om handhaving”, zegt Reinsma. „Dat we ons vervolgens zo hebben ontwikkeld, naar een team dat tot een wedstrijd geleden nog meestreed om het kampioenschap en nu behoort tot de top tien van de beste Onder-21-teams van Nederland; dat vind ik best bijzonder te noemen.”
